Een portret van: kunstenaar en kunstdocent Marlies de Jong
Marlies met poes Mijntje voor een schilderij van Mijntje in doos
Wie zijn toch eigenlijk al die kunstenaars die via SAM een atelier hebben? Wat doen ze, wat maken ze en wat drijft ze? In de serie Achter de deur van… belicht SAM de komende tijd een aantal van deze creatieve geesten.
Achter de deur van…Marlies de Jong (1974) – Kunstenaar – Kunstdocent
Tekst en foto’s: Rick van der Linden
In het woonatelier van Marlies de Jong in Mariaberg hebben de belangrijkste inspiratiebronnen vier poten en een staart. Het zijn poezen Loulou en Mijntje die veel in haar werk terugkomen. Marlies is naast dieren en anatomische vormen ook gefascineerd door structuren en patronen. En die vind je volgens haar overal, van stoeptegels tot vloerkleden en van schaduwpartijen tot lichtvlekken.
Wie ben je en wat doe je?
Ik ben Marlies de Jong en ik maak voornamelijk schilderijen en tekeningen. Verder geef ik les, meestal bij Kumulus en Kaleidoscoop, en werk ik aan schilderprojecten in de openbare ruimte. Ik richt me vooral op ambachtelijke schilder- en tekentechnieken en zie de kern van mijn werk als observatie. Of ik nu eigen werk maak of voor de klas sta, alles begint met goed kijken en bewustwording van de waarneming.
Kunstje
Tekening die Marlies maakte toen ze 12 was
Hoe ga je te werk?
Ik ben niet iemand die talloze schetsen en uitprobeersels maakt. Ik begin en werk meestal meteen door naar een eindbeeld. Ik werk vrij snel, er zijn weinig werken waar ik weken mee bezig ben. Als ik start voel ik een soort gretigheid om te weten te komen hoe het werk zal zijn als het af is. Op zulke momenten kan ik me ook helemaal in mijn werk verliezen, dan ben ik zo geconcentreerd bezig dat tijd en ruimte verdwijnen.
Wat is jouw achtergrond?
Ik heb de docentenopleiding Tekenen en Schilderen op de Kunstacademie gevolgd. Daar heb ik best geworsteld omdat ik niet gewend was dat alles met theorieën en concepten verantwoord moest worden. Ik ben een doener en niet persé iemand die met de neus in de boeken gaat zitten. Ik heb altijd veel getekend en geschilderd en op de academie moest ik alles wat ik kon overboord gooien. Zo tekende ik graag paarden maar dat was volgens de docenten verleden tijd. Realistisch tekenen was een kunstje en geen kunst. Het heeft vijftien jaar geduurd voordat ik weer paarden durfde te tekenen. En tegenwoordig merk ik dat juist die ambachtelijke technieken weer belangrijk worden.
Misleid
Portret van een Ghanees meisje dat Marlies schilderde in opdracht van haar Nederlandse adoptieouders
Heb je een favoriet kunstwerk of een favoriete kunstenaar?
Ik ben erg gecharmeerd van de Franse schilder Pierre Bonnard. Hij schilderde alledaagse situaties, vaak met een dier erbij. Waarom zou je verheven toestanden schilderen als het gewone leven al zo bijzonder is? Gustav Klimt is ook een inspiratiebron. In mijn ogen is hij de meester van de combinatie van anatomische vormen en patronen, en het spanningsveld tussen het platte en het ruimtelijke.
Van de hedendaagste kunstenaars vind ik Berlinde de Bruyckere erg goed. In haar werk vormen anatomie, huid, tastbaarheid en dieren een bijzondere eenheid.
Wat inspireert je?
Er is een boek dat ik heel interessant vind en voortdurend in mijn werk gebruik, Leer Tekenen van Betty Edwards. Ik kocht het ooit voor 50 cent op een rommelmarkt. Het boek beschrijft wat er in je hersenen misgaat bij het interpreteren van wat je oog registreert. Mensen worden namelijk misleid bij wat ze denken te zien. Tekenen is voor het grootste deel waarneming. Materiaalbeheersing en wendbaarheid van de handen komt pas veel later.
Waar ben je nu mee bezig?
Ik heb net een portret afgerond van een meisje uit Ghana. Ze heeft Nederlandse adoptieouders die graag een portret van haar wilden laten maken. De achtergrond is een typisch Ghanees weefsel en de nationale kleuren van Ghana zitten erin verwerkt. Er zit ook een Nederlandse referentie in haar oorbel, die verwijst naar het Meisje met de Parel.
Met de Verfraaiers, een kunstenaarscollectief waar ik deel van uitmaak, werk ik aan een serie schilderingen in Mariaberg. Iedereen uit de wijk kan ontwerpen insturen voor bijvoorbeeld muren en electriciteitskasten waar nu graffiti op gespoten zit. Met het collectief ga ik een deel van die ontwerpen uitwerken tot schilderingen.
Werkelijkheid
Schets van een straatkat in Milaan
Wat is je droomproject?
Als er iets is dat ik helemaal geweldig vind en waar ik me voor de rest van mijn leven aan zou kunnen wijden, is dat het maken van filmsets. Ik ben gek op de stopmotion-films van Wallace & Gromit van Aardman Animations. Het maken van sets lijkt anders dan schilderwerk maar toch zijn er ook duidelijke raakvlakken. Allebei draait het om het verbeelden van een werkelijkheid.
Mijn dochter studeert op de Filmacademie in België en een fantasie is dat ik later de sets bouw van de films die zij maakt.
Wat is je meest belangrijke gereedschap, waar kun je echt niet zonder?
Mijn teken- en schildermaterialen zijn onmisbaar. Ik heb vaak een klein ijzeren doosje bij me met een penseeltje, een fineliner en wat krijtjes. Laatst was ik op reis naar Milaan en er is niets dat ik liever doe dan met een notitieboekje op verschillende plekken observeren en schetsen. Een steegje waar een zwerver met een hond zit bijvoorbeeld. Of het Castello waar zwerfkatten in grote getalen rondlopen. Over het algemeen zijn dat niet de meest idyllische plekken, maar wel waar het normale leven zich los van het toerisme afspeelt.
Afstand nemen
Stillevens van glazen flessen op een geschilderde houten plank
Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt?
Het op tijd stoppen is een les die ik heb moeten leren en waar ik nog steeds aan werk. Ik heb op de academie ooit een gipsen paardenkop nagetekend waar ik zo lang op doorging dat ik het volgens een docent dood had getekend. Dus als ik op een punt van twijfel kom, hang ik het werk op en probeer ik afstand te nemen. Meestal zie ik dan na een tijd hoe en of ik wel of niet verder moet gaan.
Tot slot, wat betekenen SAM en deze werkruimte voor jou?
Ik heb een woonatelier en daardoor woon en werk ik op dezelfde locatie. Soms is dat een uitdaging, want in je huis is altijd afleiding te vinden. En er is niet het contact dat je met collega-kunstenaars in een gezamelijk gebouw hebt. Gelukkig voelt deze wijk, waar veel vormgevers en kunstenaars wonen en werken, als een groot ateliercomplex. Er is veel contact onderling en ook met de rest van de bewoners zit het goed. Er heerst een gevoel van openheid en dat voelt erg prettig.
Kijk voor meer informatie over Marlies de Jong op www.instagram.com/jong.marliesde en www.marliesdejong.com