Nieuwsbrief 5 SAM | September 2013
SAM ondersteunt Minckeleers 2.0. Op 5 september is dit project feestelijk geopend en dat stuitte op nogal wat kritiek.
Wat is het verhaal?
Energiebedrijf Essent sponsorde jarenlang het branden van de fakkel van Minckelers. Tot het bedrijf besloot dat niet langer te doen. Een probleem, want waar moest nu het geld vandaan gehaald worden om de vlam te laten branden? Het stadsbestuur besloot een prijsvraag in het leven te roepen voor het beste idee om de vlam een tweede leven te bezorgen.
Die prijsvraag werd gewonnen door het Luikse kunstcollectief SPACE, opgericht door kunstenaar Alain de Clerck.
Het idee
Het idee van SPACE is om de vlam te ontsteken met de inworp van een munt van 1 euro in een automaat. Vervolgens brandt de vlam enige tijd, met behulp van zonne-energie. De indiener van de munt krijgt een ticket met daarop een gedicht. Elke 20ste muntinwerper wint 2 tickets voor een voorstelling, een expositie of andere culturele activititeit.
Met het geld dat binnenkomt worden kunstwerken aangekocht van jonge, lokale talenten. Een commissie onder leiding van Stijn Huyts bepaalt welke kunstwerken in aanmerking komen. In die commissie zal ook een vertegenwoordiger van SAM plaatsnemen. SPACE startte met het idee voor de vlam in Luik, inmiddels is Maastricht daarbij gekomen en de bedoeling is dat ook andere Euregionale steden zich aan zullen sluiten. Op deze manier ontstaat er een unieke verzameling van Euregionale kunst. In Maastricht wordt het project begeleid door SAM.
Vanwaar de kritiek?
Er zijn nogal wat Maastrichtenaren die vinden dat dit project ronduit een belediging is voor Minckelers. Want de vlam van Minckelers, de uitvinder van het gaslicht, moet op gas branden en niet op zonne-energie. En permanent, niet alleen tijdelijk na een muntinworp. Vlak voor de opening van Minckelers 2.0 werd er dan ook geprotesteerd en een burgerinitiatief zou nu dit project moeten terugdraaien. Opmerkelijk is dat dit protest zo laat komt, want ruim een jaar geleden besloot de gemeenteraad (de volksvertegenwoordiging) al voor dit project te kiezen.
Controversieel
Als je controversiële kunst googelt, kom je al snel op deze tekst: Vanaf de negentiende eeuw zijn kunstenaars niet alleen op zoek naar grenzen, ze rekken die ook op en gaan er dwars doorheen. Daarmee komt wat kunstenaars doen op gespannen voet te staan met de heersende waarden en normen, vooral wanneer kunstenaars de publieke ruimte en de publiciteit zoeken.
Nu is het nooit de bedoeling geweest van SPACE om grenzen op te zoeken of om controversieel te zijn, maar toch.. Dit project zet wel aan tot denken. Denken over traditie en vooruitgang. Gas versus zonne-energie.
Tijdens de opening, met zo’n honderd toeschouwers, werd er een woordje gesproken door de wethouder van cultuur Jacques Costongs. Hij zei over Minckelers: “Minckelers was een innovator, een vernieuwer. Met weemoed nemen we afscheid, maar met een nieuwe invalshoek. Een duurzame invalshoek, die beter past bij deze tijd.”
Zijn woorden werden ondersteund door sponsor Enexis: “Een eeuwige vlam past niet meer bij deze tijd, past niet meer bij duurzaamheid, past niet bij 2.0. Als wetenschapper en uitvinder zou Minckelers trots zijn dat hij op deze wijze een steentje bijdraagt aan een duurzaam Maastricht en een duurzame wereld.”
Het is jammer dat deze woorden niet gehoord zijn door de criticasters, die geen van allen bij de opening aanwezig waren. Het is jammer dat deze mensen ook niet lijken te weten dat SAM met dit project niet alleen meewerkt aan een duurzaam Maastricht, maar ook jonge Maastrichtse kunstenaars in het zadel probeert te helpen.
En het is jammer dat Minckelers zelf zijn licht hier niet over kan laten schijnen.