Een portret van: (Typo)grafisch vormgever Janneke Janssen
Janneke achter haar computer
Wie zijn toch eigenlijk al die kunstenaars die via SAM een atelier hebben? Wat doen ze, wat maken ze en wat drijft ze? In de serie Achter de deur van… belicht SAM de komende tijd een aantal van deze creatieve geesten.
Achter de deur van… Janneke Janssen (1983) – (Typo)grafisch vormgever – onderzoeker
Tekst en foto’s: Rick van der Linden
De ingepakte dozen met boeken staan klaar, een groot aantal objecten is opgeborgen en voor een deel van de meubels wordt een nieuwe bestemming gezocht. Over een paar weken verlaat Janneke Janssen voorgoed haar atelier op de eerste verdieping van een oud klooster in het centrum van Maastricht. Haar bestemming is België, waar ze begint aan een doctoraat in typografie. De komende jaren zal Janneke zich met haar werk richten op het verkleinen van het gat tussen wetenschap en vormgeving.
Wie ben je en wat doe je?
Mijn naam is Janneke Janssen en ik ben grafisch vormgever. Ik heb de afgelopen jaren voornamelijk in Maastricht gewerkt, maar binnenkort start ik een typografisch onderzoekstraject aan READSEARCH in Hasselt. Het Vlaams Fonds Wetenschappelijk Onderzoek heeft me een beurs gegeven om aan een project te werken waarbij ik me kan richten op analoge en digitale toepassingen van typografie. Ik ga onder andere onderzoek doen naar hoe mensen grafische ontwerpen ervaren en op welke manieren ze door teksten en publicaties navigeren.
Puzzel
Blik in het atelier
Hoe ga je te werk?
Dat verschilt per project, maar in het algemeen zie ik mijn werk als een puzzel die ontrafeld moet worden. Als vormgever ben ik gericht bezig om een lezer of kijker helderheid te verschaffen. Ik vind het interessant als ik door mijn werk mensen op een andere manier kan leren kijken. Dat probeer ik door te categoriseren, verbanden te leggen en zaken bloot te leggen die je misschien in eerste instantie niet ziet. In wezen is dat verzamelen en structureren van data ook wat een wetenschapper doet.
De balans tussen het analoge en digitale is heel belangrijk in mijn werk. Meestal schets ik eerst met de hand, dan breng ik het geheel over naar de computer en vervolgens maak ik het weer analoog door het uit te printen. In sommige gevallen wordt dat nog eens gedigitaliseerd met bijvoorbeeld fotografie of video.
Wat is jouw achtergrond?
Ik ben opgegroeid in Koningslust, een dorpje in het noorden van Limburg, maar woon inmiddels al een hele tijd in Maastricht. Hier heb ik Visuele Communicatie op de Academie Beeldende Kunsten gestudeerd. Vorig jaar heb ik de Master in Reading Type & Typography aan de PXL-MAD in Hasselt afgerond. Mijn afstudeerproject was de publicatie Reading Mary through Time & Space, waarin ik me richtte op methodes en systematiek om door boeken te navigeren en verschillende verhaallijnen over te brengen.
Als kind was ik al gefascineerd door wetenschappelijke invalshoeken. Ik kon uren door de Bosatlas bladeren en maakte met een vriendin magazines die we in elkaar knipten en plakten en met een fiets door Koningslust verspreidden. In die zin ben ik nog bezig met het werk dat ik als kind al interessant vond.
Filteren
Publicatie 20 years of Hedah – A Printed Archive, waarin Janneke experimenteerde met archiveren, codes en gridsystemen
Heb je een favoriet kunstwerk of een favoriete kunstenaar?
Er is er niet direct één, dat verschilt per moment. De lijst met interessante kunstenaars en vormgevers is eindeloos. Het werk van Joost Grootens vind ik goed. Mevis en Van Deursen ook. Irma Boom, Experimental Jetset, Geoffrey Brusatto en Jasper Rigole. Thomas Desmet, Hansje van Halem, Bruno Munari en Christian Lange. Ik zou eindeloos door kunnen gaan.
Wat inspireert je?
Dat gaat eveneens alle kanten op, ik ben heel breed geïnteresseerd. Dat brede is vaak een uitdaging geweest, want hoe kon ik filteren wat mij echt boeide? Natuur inspireert me, maar ook architectuur, omdat het zoekt naar orde en structuur. Stenen op de weg, gesprekken met vrienden, foute afdrukken uit de printer. De boeken van van Haruki Murakami. Een natuurwetenschapper als Robbert Dijkgraaf en de manier waarop hij moeilijke onderwerpen voor een breed publiek toegankelijk maakt.
Waar ben je nu mee bezig?
Momenteel ben ik vooral bezig met verhuizen. Dozen inpakken, spullen sorteren en verplaatsen. Tegelijkertijd werk ik aan het opstarten van mijn onderzoek. Ik heb een ruwe planning gemaakt, dat was ook een voorwaarde voor het toekennen van de beurs, maar het is onmogelijk om de komende jaren volledig vast te leggen. Er moet ook ruimte zijn voor experiment en daarin probeer ik een evenwicht te vinden.
‘Print is dead’
Periodiek gemaakte polaroids van het spoor in Maastricht, door de zon verbleekt (2009 – 2019)
Wat is je droomproject?
Daar ga ik nu aan beginnen. Het is vooral de mogelijkheid om vier jaar lang in alle vrijheid te werken aan één project, waarbij ik vanuit een typografische inslag bezig kan zijn met publicaties.
‘Print is dead’, wordt al tientallen jaren gezegd. Maar publicaties zijn levendiger dan ooit. Mensen blijven de behoefte houden aan een fysiek product, ze willen iets vast kunnen houden. Er zijn zoveel interessante manieren om te werken aan nieuwe vormen van publiceren en bijvoorbeeld een fysiek boek te koppelen aan de digitale mogelijkheden van het internet en programmeertaal.
Wat is je meest belangrijke gereedschap, waar kun je echt niet zonder?
Mijn brein. Dat is het eerste waar ik aan denk. Mijn werk begint altijd vanuit mijn hersenen. Ordenen, structureren, categoriseren. Ik bedenk iets, formuleer een concept, doe onderzoek, schets, maar alles ontstaat in eerste instantie in mijn hoofd.
Tweede huis
Pagina’s uit een deel van Janneke’s Master-projectpublicatie Reading Mary through Time & Space
Wat is het beste advies dat je ooit gekregen hebt?
Tijdens mijn afstuderen was er een docent die regelmatig tegen mij zei ‘rustig aan, Janneke’. Ik kan eindeloos doorgaan en vindt het moeilijk om te stoppen. Die docent remde me op een goede manier af. Van hem heb ik geleerd dat genoeg ook echt genoeg is. Daarom werk ik nu ook niet meer avonden door en zorg ik dat er minstens één dag in het weekend is waarop ik niks doe.
Tot slot, wat betekenen SAM en deze werkruimte voor jou?
Dit atelier voelde echt als een tweede huis. Ik behoorde tot de eerste groep die hier een ruimte mocht huren. Toen ik de kamer zag voelde ik meteen dat het goed zat. Het is de kleinste ruimte in het gebouw, maar de ruimte is hoog en licht en voelt daardoor groot.
De plek heeft me echt geholpen om mijn werk verder uit te diepen. Ik kon er mensen ontvangen en heb hier ook de eerste opzet tot mijn professionele beroepspraktijk kunnen maken. Het is moeilijk om te vertrekken, maar tegelijkertijd voelt het goed. Ik maak nu plaats voor een nieuwe huurder. De cirkel is rond.
Kijk voor meer informatie over Janneke Janssen op www.instagram.com/janneke_j_janssen
en www.jannekejanssen.nl
